Blog: Grote Graafdagen Heel Heerlen Graaft!

Scheppen klaar? Graven maar!

Na maanden van voorbereiding was het eindelijk tijd voor de Grote Graafdagen van Heel Heerlen Graaft. Maar liefst 150 vrijwilligers verzamelden zich in de Romeinse Pluktuin bij de Vondst op zaterdag 9 september. Hoewel de zon toen al fel scheen, kon het enthousiasme van de vrijwilligers niet worden bedwongen. Vrijwilligers waren afkomstig uit Heerlen en omgeving, maar er waren zelfs ook deelnemers uit Amsterdam die speciaal naar het zuiden waren gereisd om deel te nemen aan Heel Heerlen Graaft.

Op zaterdag begon de dag met een warm welkomstwoord van wethouder Jordy Clemens, vice-decaan Geesteswetenschappen Universiteit Utrecht Ted Sanders, projectleider Constructing the Limes Saskia Stevens en stadsarcheoloog Hilde Vanneste. Vervolgens werden de hesjes, materiaalkisten, scheppen en alle benodigde materialen verdeeld onder de enthousiaste deelnemers.

Op naar de opgravingsputjes!

Op 25 verschillende locaties in de stad begonnen vrijwilligers met het graven van 1m2 putjes van maximaal 1,20 meter diep. Voorafgaand aan deze opgravingen was uitgebreid onderzoek gedaan om geschikte plekken in de openbare ruimte uit te zoeken.

Tijdens het graven raakten mensen met elkaar in gesprek in de putjes die ze groeven. Sommige nieuwsgierige toeschouwers bezochten zelfs beide dagen om de voortgang te volgen. Er waren zelfs al aanbiedingen voor tuinen voor een mogelijke volgende editie, wat de gemeenschapszin in Heerlen benadrukte.

Een van de vrijwilligers deelde zijn verhaal: “Ik ging naar de website van de Gemeente Heerlen om een nieuw paspoort aan te vragen en ontdekte toevallig ‘Heel Heerlen Graaft,’ wat meteen mijn aandacht trok.”

“Hebben jullie al iets gevonden?”

Dat was de meest gestelde vraag gedurende de Grote Graafdagen. Op zaterdag en zondag wandelden mensen nieuwsgierig langs de verschillende putten, en sommigen besloten zelfs om mee te graven of in de grond te speuren. Er werden allerlei vondsten uit de Romeinse tijd gedaan. Op het Tempsplein werd bijvoorbeeld veel Romeins aardewerk gevonden, hoogstwaarschijnlijk als gevolg van de nabijheid van een pottenbakkersoven in die tijd, die nu te bewonderen is in het Thermenmuseum. Op andere plekken werden onder andere een munt, fibula en een stukje vloer gevonden.

Alle vondsten werden zorgvuldig verzameld in vondstenzakken en opgehaald door rondfietsende archeologen, waarna ze werden overgebracht naar de vondstverwerkers bij het Thermenmuseum. Waar de vondsten werden gewassen, gesorteerd en gedetermineerd als onderdeel van een breder wetenschappelijk onderzoek.

Bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek

Binnen het kader van Constructing the Limes richten wij ons op het uitgebreide onderzoek naar de brede impact van de Romeinse rijksgrens op de inwoners van het grensgebied. Wij onderzoeken onder andere de invloed van deze grens op migratiepatronen in die periode. Hoe werden goederen en voedsel verspreid binnen dit Romeinse grensgebied? Deze vraagstukken willen we specifiek voor Heerlen onderzoeken, en om die reden zijn we nauw betrokken bij het initiatief “Heel Heerlen Graaft!”. We hopen na een grondige analyse van de vondsten antwoorden te kunnen geven op deze vragen.

Daarnaast werd er door C-Limes collega’s Gertjan Plets en Kadir Toykan Özdoğan onderzoek gedaan naar oude DNA sporen in het organisch materiaal in de Romeinse bodemlagen, zogeheten ancient sedimentair DNA. Dankzij deze nieuwe techniek kunnen we meer te weten komen over het dieet en de gezondheid van de Heerlenaren in de Romeinse tijd. De acht genomen monsters zijn naar het lab gestuurd voor verder onderzoek.

Zondagmiddag sloten we de Grote Graafdagen af waar we begonnen, in de Romeinse pluktuin. Daar kwamen we bijeen om onder het genot van een ijsje samen het (warme) weekend af te sluiten. Maar dit is nog maar het begin, want nu gaan we aan de slag met de uitwerking van het onderzoek. Wordt vervolgd!

Onze dank gaat uit naar alle betrokkenen: de archeologen, de vrijwilligers, de studenten van Saxion (Raphael Waleson, Karel Hoogterp, Mathijs Oosterlo, Hugo Pothof, Pim Beckers) en alle partners (NWO, Gemeente Heerlen, RAAP, De Vondst, Thermenmuseum, LGOG Archeologie, Via Belgica, Saxion Archeologie).