Veelbelovende vondsten uit Romeins Heerlen na graafweekend Heel Heerlen Graaft

Na maanden van voorbereiding stonden afgelopen weekend de Grote Graafdagen van Heel Heerlen Graaft voor de deur. Meer dan 150 vrijwilligers stroopten hun mouwen op om samen met bewoners van het Romeins Kwartier, studenten en archeologen op zoek te gaan naar resten uit de Romeinse tijd. De eerste vondsten zijn veelbelovend.

Veel gedocumenteerd en verzameld

Er is tijdens het grote graafweekend een schat aan informatie over de geschiedenis van het Romeins kwartier verzameld. De vondsten die opgegraven zijn dateren vaak Romeins, zoals een grote hoeveelheid dakpanfragmenten en scherven van eet- en tafelwaar. Nu het weekend erop zit staan we voor de uitdaging om deze opgravingsresultaten te verwerken tot een helder wetenschappelijk rapport.

Wethouder Jordy Clemens kijkt met trots terug op het graafweekend: ‘Naast heel veel Romeins aardewerk, vonden we ook een oude vloer en een kledingspeld. En heel veel nieuw enthousiasme. Heerlen ontdekt haar Romeinse verhaal stukje bij beetje en durft daar steeds vaker trots op te zijn. Heel Heerlen Graaft was zowel serieus schrijven aan het verhaal van Heerlen als een gezellig buurtfeest in een trotse en oude stad.’

Wat hebben we gevonden?

Aan de hand van aantekeningen van de archeologen weten we dat er Romeinse resten zijn gevonden in tuintjes en plantsoenen in en rondom het Tempsplein, de Deken Nicolayestraat, het Burgemeester de Hesselleplein, de Laan van Hövell tot Westerflier, de Hamerstraat en mogelijk de Bekkerweg.

Resten van Romeinse woningen en  grotere gebouwen

Een meters dikke Romeinse puinlaag met daaronder de restanten van een mortelvloer werd gevonden in een tuin aan het Tempsplein. Uit oud onderzoek is bekend dat hier in de Romeinse tijd een groot gebouw heeft gestaan, waarvan nu mogelijk blijkt dat het vloerniveau nog deels in de ondergrond aanwezig is.

In tuinen aan de Deken Nicolayestraat, de Laan van Hövell tot Westerflier en de Hamerstraat werden dakpanfragmenten en/of scherven aardewerk gevonden. Er lijkt hier in de directe buurt van Romeinse stadshuizen gegraven.

Resten van een Romeinse pottenbakker

In één van de opgravingsputten op het Tempsplein werd in een laag onder de teelaarde grote hoeveelheden aardewerk gevonden. Op de bodem van de put werd de bovenzijde van een omvangrijke kuil gevonden. Het is aannemelijk dat  dat we hier op een grote werkkuil van een Heerlense pottenbakker zijn gestoten, waarvan een oven te bewonderen is in het Thermenmuseum.

Een draadfibulae?

In een tuin aan de Bekkerweg – waar in het verleden resten van een Romeins grafveld werd gevonden –  werd een metalen vondst gedaan, waarvan we denken dat het gaat om een draadfibulae ofwel een Romeinse mantelspeld. 

Resten uit de late middeleeuwen en de nieuwe tijd

Tot voor het begin van de 20e eeuw was het Romeins kwartier een lappendeken van akkers en weilanden. Resten van deze ontginningsgeschiedenis werden ook door de vrijwilligers opgegraven in de Hamerstraat, de Oude Lindestraat en de Welterlaan. In enkele tuintjes bestond de bovengrond hier namelijk uit colluvium. Dit is verspoelde leem die bij hevige regenval van de akkertjes afstroomde in de richting van het (droogd)dal van de Welterlaan. In een tuin aan de Akerstraat werden mogelijk muurresten van boerderijen gevonden.

Sedimentair DNA

Tijdens het weekend zijn er 8 monsters genomen voor sedaDNA analyse, onderzoek naar oud DNA in de bodem dat inzicht kan geven in het dieet en de biodiversiteit in de Romeinse tijd. De monsters zijn naar het lab gestuurd en we verwachten in het eerste kwartaal van 2024 de resultaten.

Vervolg

De eerste vondsten zijn veelbelovend. De komende maanden worden alle vondsten, veldtekeningen, beschrijvingen en foto’s geanalyseerd en onderzocht. Samen met de deelnemers wordt er een expositie voorbereid die in december geopend zal worden. In januari 2024 worden alle resultaten van het archeologisch onderzoek gepresenteerd.