Maak kennis met ons interdisciplinaire team. Wil je contact opnemen met een van de teamleden?
Stuur dan een mailtje naar limes@uu.nl.
[Projectleider] Dr. Saskia Stevens (UU)
Als universitair docent bij de afdeling Geschiedenis van de Oudheid en Antieke Cultuur aan de Universiteit Utrecht houdt Saskia Stevens zich bezig met de geschiedenis en archeologie van de Romeinse Periode. Saskia’s onderzoek richt zich op de dynamiek en betekenis van grenzen en grenslandschappen in het Romeinse Rijk.
Binnen Constructing the Limes onderzoekt Saskia de functie van de limes in de Romeinse tijd. Als projectleider binnen dit project is Saskia verantwoordelijk voor de interdisciplinaire samenwerking tussen alle academische partners in ons team, onderhoudt ze contact met de maatschappelijke partners die dit NWA project dragen, en zorgt ze ervoor dat onze resultaten met zoveel mogelijk belangstellenden gedeeld worden.
Gertjan Plets is universitair hoofddocent cultuurgeschiedenis en archeologie aan de Universiteit Utrecht. Plets gebruikt cultureel erfgoed als instrument om cultuurpolitiek te onderzoeken. Als archeoloog gebruikt hij ook materiële cultuur en bioarcheologische gegevens voor de studie van het menselijk verleden. Plets heeft eerder archeologisch veldwerk verricht in Rusland, Finland, Australië en België.
In dit project zal hij zijn gecombineerde theoretische en methodologische expertise gebruiken voor de studie van de Limes. In WP3 zal hij de principes van antiek eDNA toepassen op de archeologie van de Limes. In WP4 zal hij de politisering van de Limes in de moderne periode bestuderen.
Jaap Verheul doceert cultuurgeschiedenis aan de UU en is bijzonder hoogleraar Transatlantische betrekkingen aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
Hij richt zich op transnationale en trans-Atlantische cultuurgeschiedenis. Hij is gefascineerd door de manier waarop het verleden telkens is herontdekt en geïnterpreteerd.
Binnen Constructing the Limes richt hij zich binnen WP4 Limes Erfgoed op de wijze waarop de Romeinse limes vanaf de negentiende eeuw is herontdekt als uiting van het nationale trots en beschaving. Hij onderzoekt hoe het erfgoed uit de Romeinse tijd is gebruikt om begrippen als natie, ras, beschaving en grenzen te onderbouwen. Hoe heeft de groeiende kennis en systematische collectievorming van het Romeinse verleden bijgedragen aan wetenschappelijke debatten over thema’s als migratie, culturele uitwisselingen, technologische vernieuwing, burgerschap en territoriaal gezag?
Lara Boon is de projectmanager van Constructing the Limes. Binnen het project zorgt ze ervoor dat de randvoorwaarden van kosten, kwaliteit, tijd, organisatie en communicatie worden gerealiseerd. Lara beheert zowel de interne als de externe communicatie, zoals de website en social media kanalen. Ook is zij als publieksarcheoloog betrokken bij de disseminatie projecten.
Na een bachelor en master in Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht werd Lara werkzaam in de erfgoedsector en publieksarcheologie voor verschillende organisaties.
Voor vragen over het project kun je contact opnemen via limes@uu.nl.
Koen Ottenheym is hoogleraar architectuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Zijn bijdrage aan het Constructing the Limes project is gericht op de herontdekking van de Romeinse limes door humanisten, antiquaren, architecten en hun opdrachtgevers vanaf de late 15de eeuw tot in de 18de eeuw langs de hele Europese limes zone langs Rijn en Donau.
Centraal staat de vraag wie er in die tijd belangstelling had, en waarom, voor het lokale antieke verleden aan weerszijden van de voormalige grens. Zocht men de oorsprong van het volk, de dynastie of de stad in een Romeinse verleden of identificeerde men zich liever met de lokale antieke bevolking (Bataven, Germanen, etc.)? en welke verschillende ambities waren met die verschillende strategieën verbonden? En hoe werd die kennis ingezet in nieuwe prestigieuze bouwprojecten?
Paschalina Garidou behaalde haar masters in Human Geography (cum laude) aan de Radboud Universiteit. Ze heeft haar masterscriptie, getiteld “Refugee crisis and the EU external border regime: the Greek Case”, uitgevoerd onder de begeleiding van prof. dr. Henk van Houtum.
Als buitenpromovendus bij de afdeling Geografie van de Radboud Universiteit doet Paschalina onderzoek naar het EU-grens- en migratiebeleid. Het doel van haar onderzoek is om de Romeinse erfenis van het huidige dominante politieke discours over grenzen en kampen te reconstrueren, evenals de verschillende Romeinse mythische symboliek die verband houdt met het idee van territoriale grenzen en beweging rondom grenzen.
Wouter Vos is archeoloog en gespecialiseerd in de Romeinse tijd. De afgelopen 25 jaar werkte hij langs de Limes in Woerden, Vechten, Alphen a/d Rijn en Valkenburg ZH en promoveerde hij in 2009 op het Bataafse platteland van het Kromme-Rijngebied. Sinds 2013 werkt hij, naast zijn advies- en onderzoeksbureau Vos Archeo, bij Saxion Hogeschool (Deventer).
In Constructing the Limes participeert Saxion vanuit een praktische, toegepast wetenschappelijke wijze met nadruk op techniek. Doelstellingen? 1) vaststellen door allerlei technieken van tijdelijke legerkampen waarvan er in Nederland nu slechts enkele bekend zijn. 2) ‘oud’ Limes-onderzoek ontsluiten dat verborgen ligt in archeologische depots om die klaar te maken voor wetenschappelijk onderzoek.
Jeroen Oosterbaan is een docent en onderzoeker bij de opleiding archeologie aan de Saxion Hogeschool. Na zijn studie Provinciaal-Romeinse archeologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam heeft hij vooral onderzoekservaring opgedaan in de regio Nijmegen. Hier heeft hij veel archeologisch onderzoek uitgevoerd naar stedelijke en militaire nederzettingen uit de Romeinse periode.
Jeroen zal zich vanuit zijn archeologische kennis en ervaring richten op het onderzoek naar nog onbekende tijdelijk gebruikte Romeinse legerkampen. Daarnaast zal hij een coördinerende rol hebben tijdens het uitwerken van reeds uitgevoerd archeologisch onderzoek, waarmee uiteindelijk een beter beeld zal ontstaan van functioneren van de Romeinse rijksgrens in Nederland.
Mark Groenhuijzen heeft een achtergrond in de aardwetenschappen en is gespecialiseerd in landschapsarcheologie en computationele archeologie. Hij is in 2018 gepromoveerd aan de Vrije Universiteit binnen het project Finding the Limits of the Limes. Hierin benaderde hij archeologische vraagstukken over het culturele landschap (in het bijzonder het functioneren van nederzettingspatronen en transportnetwerken in de interactie tussen de rurale bevolking en de Romeinse militaire aanwezigheid) door middel van computationele methoden.
Binnen Constructing the Limes zal hij als postdoctoraal onderzoeker zich richten op de integratie van de diverse ruimtelijke gegevens die benodigd is en wordt ontwikkeld binnen het project, en een bijdrage leveren aan de (computationele) analyse van die gegevens om archeologisch relevante vragen omtrent het functioneren van de limes te kunnen beantwoorden.
Dr. Arjen de Groot is werkzaam als senior onderzoeker bij het Laboratorium voor Ecologische Genetica van Wageningen Environmental Research (onderdeel van Wageningen UR).
Arjen en zijn team beantwoorden toegepaste ecologische vragen via genetische technieken, en zijn gespecialiseerd in het gebruik van environmental DNA (eDNA; het DNA dat dieren achterlaten in de bodem of het water).
Binnen Constructing the Limes gaat Arjen, i.s.m. de UU en Kopenhagen Universiteit, proberen om eDNA-sporen uit archeologische contexten (ancient eDNA) te gebruiken om te speuren naar de aanwezigheid van ziekteverwekkers en landbouwgewassen, om zo beter zicht te krijgen op eetgewoontes en ziektes in de oudheid.
Professor Gareth R. Davies (Aardwetenschappen, Vrije Universiteit, Amsterdam) is gespecialiseerd in de toepassing van geochemie om de vorming van gesteenten en milieu te onderzoeken. In de afgelopen decennia heeft hij een wereldwijd toonaangevende groep opgebouwd die ultramoderne isotopengeochemische technieken hebben ontwikkeld en toegepast om paleomobiliteitspatronen en het dieet van mens en dier te onderzoeken.
Daarnaast bestudeert hij ook de handel in pre koloniale jade in het Caribisch gebied en de productie en distributie van metalen en pigmenten van de prehistorie tot de moderne tijd. Binnen Constructing the Limes leidt Davies werk pakket 3.
De limes, de grens van het Romeinse rijk, speelde een cruciale rol in de totstandkoming van het nationale zelfbewustzijn van verschillende Europese natiestaten in de negentiende eeuw.
Binnen Constructing the Limes houdt David van Oeveren zich als promovendus bezig met de veranderende verbeelding van het Romeinse grensgebied van 1815 tot 1945 en brengt hij de impact van politieke ontwikkelingen (o.a. afscheiding van België), culturele idealen, religieuze politiek en de koloniale ervaring in kaart.
Lisette Kootker is als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze voltooide een MSc in Geoarcheologie aan de VU (cum laude) en heeft een PGDip. in Osteoarchaeology (distinction, Bournemouth University, UK). Haar prijswinnende promotieonderzoek richtte zich op de implementatie van Sr isotopengeochemie in Nederlands archeologisch onderzoek.
Binnen het Constructing the Limes project zal zij de bestaande Sr isoscape van Nederland updaten. Deze nieuwe gegevens zijn essentieel voor het bestuderen van menselijke mobiliteitspatronen binnen het limes-grenslandschap en zullen, in combinatie met de e- en aDNA-data, licht werpen op de aard van interregionale migratie en de grens-samenleving-mobiliteit nexus.
Opgeleid als archeoloog aan Universiteit Leiden met een specialisatie in provinciaal Romeinse archeologie heeft Arjan Ruiter eerst enkele jaren in ‘het veld’ gestaan, zoals we dat zeggen.
Binnen werkpakket 2 van Constructing the limes houdt Arjan zich als promovendus bezig met de archeologie van Romeins Nederland ten zuiden én noorden van de Rijn, de rivier die op dat moment de rijksgrens vormde. De focus ligt hierbij op de verspreiding van materiële cultuur en hoe objecten verspreid raakten over een groot deel van Nederland, zowel binnen als buiten het rijk.
Maura De Coster behaalde een MA in Kunstwetenschappen en Archeologie aan de Vrije Universiteit Brussel (magna cum laude). Haar master thesis “Mobility and Funerary rituals in the Roman Provinces: A multidisciplinary approach to the cremation necropolis of Wanzoul, Belgium”, maakte gebruik van strontium isotopen analyse, osteologisch onderzoek en de analyse van graf assemblages om een beter beeld te krijgen over de mobiliteit van de populatie begraven in een rurale necropolis.
Binnen Constructing the Limes houdt Maura zich bezig als promovendus met het construeren van mobiliteit en dieet langs de Limes aan de hand van multi-isotopen analyse van de menselijke resten.
Luuk Winkelmolen is onderzoeker bij de afdeling Geografie van de Radboud Universiteit Nijmegen. Binnen het project Constructing the Limes doet hij onderzoek naar de filosofie en hedendaagse betekenis van de Romeinse Limes. Vanuit een politiek geografisch en geopolitiek perspectief onderzoekt hij wat de nalatenschap en interpretatie is van de Romeinse tijd voor ons hedendaagse denken over territoria, grenzen en migratie.
Hij behaalde zijn master Sociale Geografie aan de Radboud Universiteit Nijmegen (cum laude) en schreef een masterscriptie over het geopolitieke gedrag van Rusland in Europa.
Anna van der Weij is sinds 2021 verbonden aan de Universiteit Utrecht als promovendus bij het interdisciplinaire project Constructing the Limes.
Haar onderzoek focust zich op de werking van het grensgebied rond de Neder-Germaanse limes, van Noord-Nederland tot en met Noord-Frankrijk, tijdens het vroege Romeinse keizerrijk. Ze is daarbij geïnteresseerd in de impact van de inwoners op het landschap en vice versa en onderzoekt dit onder andere aan de hand van religieuze praktijken binnen het onderzoeksgebied.
Haar bredere onderzoeksinteresses omvatten Romeinse religie, archeologie en geschiedenis van de Romeinse Keizertijd, met name met betrekking tot identiteit. Zij maakt daarbij graag gebruik van geofysische, epigrafische en numismatische data.
Prof. Dr. Henk van Houtum (RU)
Henk van Houtum is professor Politieke Geografie en Geopolitiek aan de Radboud Universiteit Nijmegen en hoofd van het Nijmegen Centre for Border Research. Binnen het project Constructing the Limes leidt hij het onderzoek naar de grensfilosofie en hedendaagse geopolitieke betekenis van de Romeinse Limes. Vanuit een politiek geografisch en geopolitiek perspectief onderzoekt hij samen met Paschalina Garidou en Luuk Winkelmolen hoe centrale begrippen uit de Romeinse tijd, zoals imperia, territoria, grenzen, barbaren, en kampen, vandaag de dag voortleven en worden geïnterpreteerd in het denken en de debatten over grenzen en migratie.
Stijn Heeren is universitair docent archeologie aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. Naast zijn docentschap is hij projectleider van het PAN-programma (Portable Antiquities of the Netherlands), waarin door particulieren verzamelde archeologische artefacten worden gedocumenteerd en online gepubliceerd.
In Constructing the Limes coördineert Stijn Heeren werkpakket 2: Limesarcheologie: een verkenning van de limes als scheidslijn of verbindingszone.
De belangrijkste onderzoeksinteresses van Stijn Heeren zijn plattelandsgemeenschappen, hun nederzettingen, begraafplaatsen en materiële cultuur, van de Late IJzertijd tot de Vroege Middeleeuwen, ruwweg de periode 250 v. Chr. tot 1000 n. Chr. Metalen artefacten, de Lage Landen en de Laat-Romeinse periode (3de tot 5de eeuw) hebben zijn speciale aandacht.
Fabricio Furni is een postdoctoraal onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij behaalde zijn doctoraat aan de Universiteit van Groningen met specialisatie in historische ecologie en populatiegenomica. Fabricio heeft een onderzoekslijn ontwikkeld in oude genomica en de praktische toepassingen ervan om milieuveranderingen tijdens het Antropoceen tijdperk vast te stellen.
Als lid van het Constructing the Limes voegt Fabricio zich bij het team van specialisten dat zich richt op het onthullen van informatie die verborgen ligt in het DNA, inclusief oud DNA en sedimentair DNA, gevonden binnen de archeologische context van de Limes.
Kadir Toykan Özdoğan studeerde Antropologie en Prehistorische Archeologie aan de Universiteit van Istanbul. Hij behaalde zijn masters in Evolutionaire Antropologie aan de Universiteit van Wenen met zijn masterscriptie getiteld “Minimally invasive DNA extraction from the Human Petrous Bone”.
Hij werkte 3 jaar als laboratoriumtechnicus bij Pinhasi Ancient DNA Lab en deed kennis op over paleogenomische studies en was betrokken bij tal van internationale projecten die gericht waren op het herstellen van oud DNA uit antropogene omgevingen.
Binnen Constructing the Limes maakt hij deel uit van de groep die werkt aan de ontwikkeling van een gestandaardiseerde methode van het verkrijgen van Ancient eDNA.
Wil Kuijpers is amateurarcheoloog en lid van de vereniging De Detectoramateur (DDA). Hij is auteur van diverse publicaties over de verdronken castella in het Gelders rivierengebied, waaronder het boek ‘Het Romeinse castellum in de Loowaard’.
Momenteel doet hij onderzoek naar een nog onbekend Romeins militair complex bij Spijk, daar waar de Rijn ons land binnenstroomt. Zijn doel is om de studie komende jaren af te ronden met een publicatie.
Vick Hermsen studeerde archeologie aan Saxion University of Applied Sciences (BSc) en de Rijksuniversiteit Groningen (MA). Hij is vondstregistrator bij Portable Antiquities of the Netherlands (PAN). Dit een online database waarin archeologische objecten in privébezit worden gedocumenteerd en gepubliceerd.
Binnen Constructing the Limes (werkpakket 2: Limesarcheologie) coördineert hij sinds 2022 de samenwerking tussen PAN en lokale archeologische werkgroepen/ heemkundekringen, die vaak grote archeologische collecties beheren. Daarnaast organiseert hij evenementen als registratie- en kennisdagen.
Kim Cohen is docent-onderzoeker in Kwartairgeologie en Geomorfologie, Universiteit Utrecht. Cohen bestudeert de ouderdom van het landschap in Nederland en aangrenzend Duitsland, waar Rijn en Limes doorheen lopen. Als paleogeograaf, maakt hij digitale basisbestanden waarin geologische, geomorfologische, archeologische en historische informatie is samengebracht, en landschapselementen op ouderdom geselecteerd kunnen worden. Zo kunnen series kaarten voor opeenvolgende tijdsneden gegenereerd worden, en verder gebruikt worden voor door geologen, hydrologen en archeologen, zoals in WP2 en 3.
Guillermo Sánchez García heeft zijn opleiding Geschiedenis aan de Universidad Complutense van Madrid voltooid en is nu tweedejaarsstudent van de Research Master Ancient Medieval and Renaissance Studies (UU). Hij heeft een interesse in voedselproductie en consumptie in het vroege Romeinse Principaat.
Binnen Constructing the Limes, als onderdeel van zijn Master Apprentice (van juli 2023 tot februari 2024), onderzoekt Guillermo zooarcheologische en archaeobotanische gegevens uit de Romeinse periode in Gallia Belgica en Germania Inferior en analyseert hun relatie met primaire literaire bronnen.
Sem van Horssen studeert momenteel aan de Universiteit Utrecht, waar hij de Ancient, Medieval and Renaissance research master volgt. Tijdens dit master programma krijgt hij de mogelijkheid om zelfstandig onderzoek te doen binnen een project van een UU-professor.
Binnen Constructing the Limes doet hij onderzoek naar de PUG-collectie, met als doel om hier een tentoonstelling over te realiseren in 2024. In dit traject werkt Sem dan ook nauw samen met Saskia Stevens. Hierdoor leert hij hoe het reilt en zeilt binnen een onderzoeksproject, doet hij ervaring op in de museologie en krijgt hij de mogelijkheid om zowel artikelen te publiceren, als zijn scriptie te schrijven onder begeleiding van Saskia Stevens.
Jens Goeree is student-assistent binnen de minor ‘Constructing the Limes’ op hogeschool Saxion. In deze rol assisteert hij studenten in het opsporen van Romeinse tijdelijke legerkampen. Het bewerken van satelliet en LIDAR-data, modelleren van routes en het creëren van verwachtingskaarten zijn domeinen waarvan hij de kennis graag overbrengt op medestudenten. Naar aanleiding van zijn rol binnen de minor is zijn BsC scriptie: Vier nieuwe Romeinse tijdelijke kampen aangetroffen op de Veluwe. “Een ruimtelijk onderzoek naar Romeinse tijdelijke kampen en marsroutes ten noorden van de Limes” tot stand gekomen.
Max van Duinen is sinds 2022 student-assistent binnen de minor ‘Constructing the Limes’ op hogeschool Saxion te Deventer. Als student-assistent ondersteunt hij studenten bij het gebruiken van de Valkenburg-ZH database en het uitwerken/documenteren van crematie resten. Hiernaast is hij bezig met het herstructureren van de verouderde database, interne databeheer en onderzoeken van crematieresten.
Hugo Pothof is student archeologie (BA) aan hogeschool Saxion te Deventer. Hier is hij bezig om zich te verdiepen in het Nederlandse archeologische werkveld.
Binnen Constructing the Limes heeft hij 20 weken meegedaan aan de research minor, was 9 weken lang stagiair en is op het moment student assistent. In deze periode heeft hij geassisteerd bij het voortzetten van het onderzoek naar temporary-camps en het herordenen van het Romeins grafveld Marktveld Valkenburg (ZH). Nu is zijn werk gericht op het assisteren van de minor-studenten en het opstellen van een monsternameplan voor het grafveld van het Marktveld.
Maurya Hoppenbrouwers (Saxion)
Maurya Hoppenbrouwers is student archeologie (BA) aan hogeschool Saxion te Deventer. Ze heeft 20 weken deelgenomen aan de onderzoeksminor Constructing the Limes en bekleedt momenteel de functie van student-assistent bij de minor. Ze helpt studenten bij het herorganiseren van de Romeinse begraafplaats in Marktveld, Valkenburg (ZH), en bij het onderzoek naar tijdelijke kampen met behulp van remote sensing.
Oud Teamleden
Vincent van der Veen (2021-2022)
Vincent van der Veen was vondstregistrator bij PAN (Portable Antiquities of the Netherlands), een online database voor archeologische artefacten uit particuliere collecties.
Binnen Constructing the Limes coördineerde hij tot 2022 de samenwerking tussen PAN en lokale archeologische werkgroepen en heemkundekringen, die vaak grote archeologische collecties beheren. Daarnaast organiseerde hij evenementen als registratie- en kennisdagen.
Zijn belangrijkste onderzoeksinteresse is het militaire aspect van de Nederlandse limes. In het kader hiervan voert hij naast zijn werk bij PAN een promotieonderzoek uit over het Nijmeegse legioensfort en het daaromheen gelegen kampdorp. De focus hierbij ligt op de verspreiding van vondstmateriaal en wat dit ons kan vertellen over aspecten als chronologie, ruimtegebruik en de interactie tussen beide gemeenschappen.
Mylène Klaasen behaalde haar bachelor Geschiedenis (cum laude) aan de Universiteit Utrecht. Momenteel volgt zij de researchmaster Ancient, Medieval and Renaissance Studies aan dezelfde universiteit. Ze doet hier voor haar scriptie onderzoek naar de Christianisering van de aristocratie in het Oost-Romeinse Rijk.
Als stagiair heeft zij in opdracht van Constructing the Limes en Romeinse Limes Nederland (RLN) in de periode van september t/m november 2021 acht korte artikelen geschreven over de Neder-Germaanse Limes voor de website romeinen.nl om de Limes onder de aandacht van een breder publiek te brengen.
Alessandro Favrin is een Research Master student verbonden aan de Universiteit Utrecht. In zijn studie Ancient, Medieval and Renaissance studies richt hij zich vooral op de aard van het keizerschap van Augustus.
Binnen Constructing the Limes doet hij, als deel van een Master-Apprentice (van juli 2021 tot en met februari 2022), onderzoek naar Romeinse begraafplaatsen in Zuid-Nederland. Hiervoor bouwt hij een GIS database, om voor de andere onderzoekers een overzicht te creëren.